Klasika studo pri la lingvoproblemo kaj pri la Internacia Lingvo.
Jen la enkonduko, kiun skribis Humphrey Tonkin, tiama prezidento de UEA, en decembro de 1987:
Kiam en la unuaj diskutoj pri festado de la
Jubileo de Esperanto ni diskutis la eblecon eldoni libron, kiu prezentu
superrigardon de la Internacia Lingvo kaj la ideoj, kiuj fonas ĝin, tuj oni
proponis, ke William Auld ĝin verku. Li estas konata kiel homo escepte klera —
poeto, eseisto, kritikisto, redaktoro. Li estas brila tradukisto, talenta
esperantologo. Samtempe li bone komprenas, kaj ofte priskribas, la fenomenon de
la Esperanto-kulturo, ne kiel ian abstraktan beletran koncepton, sed kiel
manifestiĝon de vigla, vibra komuna vivo de la utiligantoj de Esperanto. Li
dediĉis sian intelektan kaj emocian vivon al tiu fenomeno, zorge kaj sisteme
prezentante ĝiajn kulturajn ricaĵojn al la publiko per redaktitaj volumoj kaj
revuoj, kaj ankaŭ plene partoprenante la Esperanto-socion ne nur kiel simpla
esperantisto sed ankaŭ kiel gvidanto (li eĉ estis vicprezidanto de UEA dum iom
da tempo, kaj estas nun ĝia Honora Membro).
Auld akceptis la taskon verki la libron. Kiel multaj aliaj homoj, li vidis en la
centjariĝo de la lingvo unikan okazon prezenti ĝin al la ekstera publiko kaj
ankaŭ levi la animojn kaj plifortigi la kuraĝon de tiuj, kiuj laboras por
Esperanto. Efektive la Jubileo alportis, kaj ankoraŭ alportas, elstarajn
rezultojn. Sesmil homoj partoprenis la Jubilean Universalan Kongreson de
Esperanto en Varsovio — la plej granda kunveno de parolantoj de Esperanto en la
tuta historio de la lingvo. Per si mem tiu nombro pruvis la viglecon de la
Esperanto-movado — kion konfirmis la altnivelaj artaj prezentoj dum la kongreso
kaj la raportoj de kongresanoj pri la agado por Esperanto en iliaj propraj
landoj. Sed la Kongreso ankaŭ kaptis la atenton de la amasmedioj. Centoj da
artikoloj pri Esperanto kaj la Kongreso aperis en la pola gazetaro kaj ilin
sekvis pliaj centoj, eĉ miloj, en aliaj landoj. Televidaj teamoj vojaĝis al
Varsovio por kapti la kongreson kaj abundis radio-intervjuistoj kaj aliaj
ĵurnalistoj. Venis propono el la Pola Registaro, ke oni starigu en Bjalistoko
internacian Centron Zamenhof, kiel animanton de la Esperanto-kulturo kaj la
serioza studado de la lingvo. Organiza komitato, kun partopreno de UEA, estas
nun fondata.
Okazis tuta serio da fakaj konferencoj pri Esperanto kunlige kun la Jubileo — en
Parizo, Novjorko, Tokio, Zagrebo, Vieno. Okazis kultura festivalo en Jugoslavio.
En pluraj landoj oni organizis aparte imponajn naciajn kongresojn, ofte kun
publika partopreno, kaj en aliaj landoj okazis specialaj festaj aranĝoj —
ekzemple en Britio kaj Svedio. Aliaj landoj eldonis aŭ ankoraŭ eldonas
specialajn librojn aŭ instruilojn aŭ sonmaterialon. Aperis poŝtmarkoj kaj
poŝtstampoj, oficialaj deklaroj, starigo de novaj kursoj, nomigo de placoj kaj
stratoj, starigo de monumentoj. La sola homo, kiu suferis, estis la redaktoro de
la revuo Esperanto, kiu ja ne havis lokon en sia revuo por ĉion gravan raporti.
La jubilea periodo daŭras: ĝi finiĝos per ferma ceremonio en la Universala
Kongreso de Esperanto en Roterdamo en julio 1988. Ni rajtas jam fieri pri la
rikolto — el kiu tiu ĉi libro estas unu frukto — kaj venos pliaj fruktoj. La
Jubileo ja bele pruvis, ke Esperanto vivas. Ĝi ankaŭ pruvis, ke per Esperanto
la homoj el ĉiuj landoj — de Ĉinio ĝis Nederlando, de Aŭstralio ĝis
Sovetunio, de Kanado ĝis Argentino — povas pace kaj interkomprene ligi la
manojn en kunlaboro.
|
|
|
|
|
|
